SZEMBOROWO GM. STRZAŁKOWO. DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW.

Wieś w gminie Strzałkowo, położona nad rzeczką Polednią około 16 km od Słupcy. W 2021 roku liczyła 312 mieszkańców, w latach 1998-2021 liczba mieszkańców wsi zmalała o 15,2%.

Kościół pod wezwaniem św. Urszuli.

Kościół z 1907 roku. Konsekrowany dopiero w roku 1919. Jest to budowla murowana z 37-metrową wieżą.

We wnętrzu kościoła, w ołtarzu głównym, pochodzący jeszcze z poprzedniego kościoła, barokowy, olejny obraz św. Urszuli. Innym ciekawym zabytkiem jest rokokowa chrzcielnica w kształcie anioła trzymającego czarę. Kościół jest w posiadaniu 350 kg. dzwonu z 1765 roku, odlanego przez gdańskiego ludwisarza.

Artykuł:

Zobacz też artykuł:

Dzieje wsi:

Osadnictwo na terenie wsi:

W miejscowości stanowiska archeologiczne z okresu średniowiecza. Na północnych peryferiach wsi stanowisko z epoki żelaza (750 p.n.e. do 800 roku n.e.)

• Narodowy Instytut Dziedzictwa, strona internetowa: zabytek.pl

1431 roku.

Wieś miała powstać nawet kilka lat przed 1431 rokiem, była królewszczyzną wchodzącą w skład starostwa Pyzdrskiego.

• E. Caller „Powiat Pyzdrski w XVI stuleciu” Poznań 1888 rok.

Było to w czasach panowania Króla Władysława II Jagiełły.

1463 roku.

Pierwszy kościół w Szemborowie istniał już przed 1463 rokiem, był pod wezwaniem św. Urszuli i 11 tysięcy dziewic.

1578 roku.

Stanisław Bobolecki, podstarości pyzdrski zarządcą Szemborowa. Wieś liczy 13 śladów (łanów) osiadłych i 1 pusty. Mieszka tam też 2 zagrodników i 1 komornik.

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI. 1890 r.

(Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, oraz innych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę).

1670 roku.

Pożar kościoła i wszystkich zabudowań plebańskich.

1771 roku.

Zarządcą wsi Jan Lipski wojski i surrogat Kaliski.

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI. 1890 r.

Szemborowo na mapie z 1803 roku.

1818 roku.

Powstaje nowy kościół z muru pruskiego. Budowany, systemem gospodarczym, po 80 latach nadaję się tylko do rozbiórki.

1846 roku.

We wsi są 42 domy zamieszkałe przez 441 osób.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.

1863 roku.

Według artykułu pt.” 21 Stycznia 1863 roku” zamieszczonym w Orędowniku Wrzesińskim w Nr. 9 z 1935 roku w Szemborowie w czasie Powstania Styczniowego miał znajdować się lazaret (szpital) dla rannych powstańców.

Rok szkolny 1866/67

Szkoła w Szemborowie należy do dekanatu w Powidzu. Inspektorem szkolnym dla tego dekanatu jest Ks. Dziekan Niedzielski ze Skarboszewa. Na miejscu inspektorem szkolnym, sprawującym patronat nad szkołą oraz nauczycielem w tejże szkole jest Antoni Spychalski, który pierwszą w ogóle posadę nauczycielską objął w 1851 roku. Przysługuje mu pensja według etatu rządowego w wysokości 160 talarów rocznie. Do szkoły w Szemborowie na rok szkolny 1866/67 powinno uczęszczać 120 dzieci.

• Obraz Katolickich Szkół Elementarnych objętych archidiecezjami Gnieźnieńską i Poznańską. Wyd. Przez Ludwika Rzepeckiego. Poznań 1867.

1890 roku.

Wieś położona na trakcie Wrzesińskim. Liczy 49 domów i 450 mieszkańców w tym 433 katolików i 17 protestantów.

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI. 1890 r.

Szemborowo na mapie z 1893 roku.

1909 roku

Majątek (folwark) w Szemborowie liczy 250 ha i jest własnością Ludwika Kasprowicza. Pocztę miejscowość posiada w Brudzewie.

• Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzględnieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca. 1909 rok.

1928 roku.

Miejscowość liczy 585 mieszkańców.

Najwięksi właściciele ziemscy:

• Jaroszyński Franciszek—139 ha.
• Kasprowicz Ludwig—245 ha.
• Kasprowicz Michał—50 ha.
• Kołodziejczak Piotr—56 ha.
• Skrzypczak Franciszek—68 ha.

We wsi działają też:

• Akuszerka — Zglińska.
• Kołodziej — Jaroszyński I.
• Kowale — Igliński C. oraz Woźniak.
• Murarz — Gierszowski J.
• Piekarz — Jędraszek C.
• Rzeźnik — Skrzypczak J.
• Szewc — Bogucki K.
• Wiatraki — Jaroszyński S. oraz Samulski K.
• Wyszynk trunków — Otulakowski L oraz Samulski K.
• Na podstawie: Księga Adresowa Polski 1928 rok.

Przed 19 Listopada 1938 roku

W kościele parafialnym w Szemborowie został własnym kosztem przez p. Czesława Szcześniaka przepięknie odnowiony wielki ołtarz z obrazem św. Urszuli z towarzyszkami, św. Wojciechem i św. Stanisławem Kostką. Odnowienia dokonała firma p. Przybyszewskiego z Gniezna znana w całej Polsce z fachowego i sumiennego wykonywania i złocenia ołtarzy.

• Orędownik Wrzesiński 1938.11.19 R.20 Nr133

Szemborowo na zdjęciu z lat 1939-1945

Zdjęcie ze strony: https://fotopolska.eu/1139887,foto.html

1945 rok.

Według opowieści od dawna nieżyjącej mieszkanki Szemborowa w miejscowości po wejściu Rosjan miano dokonać egzekucji kilku niemieckich mieszkańców wsi, jedną z nich była Niemka, która ciężko ranna, wyjąc z bólu leżała za płotem jakiegoś gospodarstwa, długo czekając na śmierć. W drugim przypadku Niemca miał zastrzelić miejscowy Polak, któremu Rosjanie do dokonania tego czynu dali karabin do ręki. Zabitych Niemców miano pochować na tyłach, za płotem jakiegoś gospodarstwa, prawdopodobnie w zachodnio-północnej części wsi.

Wiatraki:

W 1959 roku opisano dwa takowe. Pierwszy z ok. poł. XIX wieku był własnością Drzewieckiego Stefana drugi z 1846 roku był własnością sołtysa Maciejewskiego.

Cmentarze:

Cmentarz grzebalny rzymsko-katolicki z pierwszej połowy XIX wieku. W 1993 roku najstarszym nagrobkiem był nagrobek Stanisława Serdyńskiego z 1926 roku. Znajdował się tam też grób porucznika pilota Stefana Jałoszyńskiego z 1928 roku.

Cmentarz przykościelny z grobowcem rodziny Seweryna Chrzanowskiego zm. w 1887 roku. Właściciela dóbr rycerskich Stanisławowo.

Płyta nagrobna z piaskowca Augusta Chrzanowskiego z 1906 roku oraz Witoldy z Liskowskich Chrzanowskiej zm. 1891 roku.

Grób ze sztucznego kamienia Kazimiery i Witolda Jana Mościckich zmarłych w 1927 i 1937 roku, właścicieli majątku Majdan Skierbieszowski.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa, strona internetowa: zabytek.pl

26 Kwietnia 1937 roku.

Pogrzeb brata P. Prezydenta.

Od niedzieli bawi nieoficjalnie w Wielkopolsce Prezydent R.P. który przybył na pogrzeb swego brata śp. Witolda Mościckiego zmarłego w wieku 81 lat w majątku Wronczyn pod Stęszewem. Pan Prezydent wyjechał do Poznania samochodem z Warszawy w towarzystwie swej małżonki. Na dziedzińcu Zamku (Poznań), gdzie przygotowano dla niego apartamenty — powitał go p. wojewoda Maruszewski, gen. Knoll-Kownacki i starosta grodzki Podhorodeński. Dziś rano, około godz. 9.30 p. Prezydent wyjechał wraz z małżonką samochodem na pogrzeb, który odbędzie się w Szemborowie. Z Poznania wyjechało na pogrzeb szereg osób z p. wojewodą Maruszewskim na czele. Eksportacja zwłok do Szemborowa odbyła się wczoraj o godz. 11-stej. P. Prezydent przybył dziś prosto do kościoła, gdzie zgromadziła się najbliższa rodzina. Z Warszawy była też p. ministrowa Bobkowska. Zwłoki eksportował kapelan Pana Prezydenta ks. płk. Humpola. P. Prezydent wprost z Szemborowa zaraz po pogrzebie wyjechał samochodem do Warszawy.

• Dziennik Poznański 1937.04.27 R.79 nr97.

Oraz fragment artykułu z Orędownika Wrzesińskiego 1937.04.27 R.19 Nr48.

Przed kilku laty bywał śp. Witold Mościcki częstym gościem we Wrześni bawiąc u swej córki p. Broniszowej w Otocznej. Poważny starszy pan z długą siwą patryjarchalną brodą zwracał na siebie uwagę.

Zobacz też:

Legenda:

• Odległość podana jest od rynku w Słupcy do centrum opisywanej miejscowości.
• Dane statystyczne miejscowości pochodzą ze strony internetowej: Polska w liczbach.