RUCHOCIN GM. WITKOWO.  DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW.

Rozległa wieś położona w rejonie drogi Witkowo-Wólka (droga nr 260) oraz lokalnej drogi do Ruchocinka i dalej do Wiekowa. Ok. 21 km od Gniezna odległa. W 2021 roku wieś liczyła 184 mieszkańców. W latach 1998-2021 ludność wsi zmalała o 10,2%. Współczesny Ruchocin to w przeszłości dwie miejscowości Lipie i Ruchocin połączone w XIX wieku w jeden organizm wiejski. Lipie znajdowało się po wschodniej stronie drogi Witkowo-Wólka, w pobliżu skrzyżowania z drogą do Ruchocinka, natomiast Ruchocin ponad 2 km na wschód od tego skrzyżowania, w rejonie pozostałości dawnego parku Podworskiego i budynku po dawnej karczmie. Na terenie wsi dwa cmentarze poniemieckie. Ciekawym zabytkiem jest zabudowa po dawnej karczmie. Na polach wsi, szczególnie w okresie międzywojennym liczne znaleziska grobów kultury pomorskiej.

Zobacz artykuł:

Poniżej historia tych miejscowości :

1398 roku.

Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Ruchocinie.

Było to w czasach panowania Króla Władysława II Jagiełły.

1564 roku.

Wieś należy do kilku właścicieli. Główna część wsi składa się z 6 łanów ziemi uprawianej przez kmieci oraz 1 zagrodnika i  karczmy. Po łanie ziemi kmiecej posiadają Błażej Ruchocki i Zofia Skowronkowa. Dodatkowo Ruchocki posiada 3 zagrodników. Wieś należy do parafii w Powidzu.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

(Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, i inych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę).

1579 roku.

Barbara Bratuska posiada we wsi 5 łanów kmiecych, 2 zagrodnicy oraz 2 komorników.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1588 roku.

Wieś liczy 5 łanów kmiecych i 1 zagrodnika bez ziemi. Jako właściciela wsi podano Barbarę Rolinę.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1793 roku

Ruchocin w posiadaniu Józefa Trąmpczyńskiego.

Ruchocin i Lipie na mapie z 1803 roku.

1846 roku.

Ruchocin liczy 11 domów i 122 mieszkańców. Właścicielem jest p. Loga.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.

17 Maja 1859 roku

W Ruchocinie w dobrach Ignacego Gutowskiego powstaje Ochronka dla dzieci prowadzona przez Siostry Służebniczki, zgromadzenia założonego przez Bł. Edmunda Bojanowskiego.

1888 roku.

Wieś Ruchocin wraz z leśnictwem, folwarkiem i cegielnią ma 12 domów i 214 mieszkańców katolików. Całość liczy 925,69 ha w tym 375 roli, 28,3 łąk, 46,47 pastwisk, 452,75 lasu, 22,65 nieużytków i 0,52 wody.

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t.IX – 1888 rok

1891 roku.

Majątek Ruchocin liczący 925 ha. w posiadaniu Komisji kolonizacyjnej, w tym czasie majątkiem zarządza Exner.

1913 roku.

Majątek w Ruchocinie liczący już tylko 338 ha w posiadaniu kościoła ewangelickiego, pieczę nad nim sprawuje pastor Matthies.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1918 roku.

Powstaniec Wielkopolski urodzony w Ruchocinie.

1930 roku.

Wieś zamieszkuje 445 mieszkańców. Właścicielem ziemskim (357 ha) jest Tadeusz Krzyżanowski. W miejscowości funkcjonuje Kasa pożyczkowo-oszczędnościowa XSpar-und Darlehnskasse Sp.z n.o. Sklep z art. kolonialnymi prowadzi p. Marnat M. Kowalstwem zajmuje się p. Klawon R.

• Księga Adresowa Polski 1930 rok.

15 Listopad 1931 roku.

Artykuł (fragment) o Ruchocinie zamieszczony w Gazecie Gnieźnieńskiej ” Lech” Nr. 265 z w/w. dnia.

Ruchocin, liczy blisko 500 mieszkańców. Wioska ta jest prawie zupełnie niemiecka jako dawniejsza siedziba hekaty (85 proc. Niemców). Powstała ona na terytorium wykupionym z polskich rąk przez niemiecki urząd osadniczy. Sołtysem Ruchocina jest p. Skarbiński. Gmina zbudowała w roku bieżącym dłuższy odcinek bruku. Przy pracach niwelacyjnych natrafiono na groby przedhistoryczne, prawdopodobnie z epoki brązu, które już poprzednio spotykano na okolicznych polach. Wiele grobów zniszczył pług rolnika, a ostatnio bardzo cenny według opinii p. prof. Kostrzewskiego z Poznania, grób jakiejś rodziny panującej zniszczył upór p. P. z Mielżyna. Miejscowa straż pożarna śpi. Ostatnio nie brała nawet udziału w gaszeniu groźnego pożaru w Katarzynowie, 3 km. drogi, gdzie spaliły się cztery gospodarstwa.

Ruchocin na mapie z 1934 roku.

Cmentarze:

W Ruchocinie znajdują się 2 ewangelickie cmentarze.

Legenda:

• Odległość podana jest od rynku w Gnieźnie do centrum opisywanej miejscowości.
• Dane statystyczne miejscowości pochodzą ze strony internetowej: Polska w liczbach.