SKORZĘCIN GM. WITKOWO. DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW.

Wieś nad jeziorem Niedzięgiel (Skorzęcińskie). Położona 6,5 km od Witkowa i 24 km od Gniezna. W 2021 roku wieś zamieszkiwało 275 osób. W latach 1998-2021 liczba mieszkańców wsi zmniejszyła się o 5,2%. W pobliżu wsi nad jeziorem Niedzięgiel i Białym największy w Wielkopolsce ośrodek wypoczynkowy początkami swymi sięgający okresu międzywojennego.

Zobacz artykuł:

Dzieje wsi:

13 Października 1392 roku.

Pierwsza wzmianka pisana o wsi Skorzęcin. Wieś darowizną króla Władysława Jagiełły dla klasztoru w Lądzie. 

• Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski

Władysław II Jagiełło

1564 roku.

Wieś ma 4,5 łanów ziemi uprawianej przez kmieci, w miejscowości jest też karczma. Wieś należy do parafii w Ostrowitym Arcybiskupim (obecnie nazywanym Prymasowskim.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

(Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, i inych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę).

1576 roku.

Wieś składa się z 2.5 łana ziemi kmiecej i karczmy. Możliwe że wymienione wyżej 2 łany włączono do folwarku.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1579 roku.

Wieś ma 2 łany kmiece oraz 0,5 łanu pustego nadal funkcjonuje karczma, mieszka w niej 5 zagrodników oraz 2 komorników, jest też 3 rzemieślników.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1588 roku.

We wsi są 2,5 łany ziemi uprawianej przez kmieci, mieszka tam także 4 zagrodników i 2 komorników. Nie ma już w wykazie  podatkowym karczmy i wymienionych w 1579 r. rzemieślników. Jako właściciel lub dzierżawca wymieniony jest Maciej Borzewski.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1796 roku.

Konwent klasztoru z Lądu sprzedaje młyn Skorzęciński za 360 złotych a karczmę i kamionki wypuszcza w dzierżawę.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Lata 20 XIX wieku.

W ramach akcji konfiskowania dóbr klasztornych przez rząd pruski, wieś odebrana klasztorowi w Lądzie i włączona do domeny państwowej.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1832 roku

Jako posesor (dzierżawcą) Skorzęcina występuje w aktach Marcin Hoppe.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1834 roku.

Jako posesora (dzierżawcę) wsi akta podają Karola Edwarda Hoppe.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa

1837 roku.

Wieś liczy 16 domów i 244 mieszkańców. Jest wsią należącą do rządu niemieckiego ( czyli tzw. wieś rządowa), a nie prywatna.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.

1850 roku.

Skorzęcin odkupuje Stanisław Moszczeński.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa

Rok szkolny 1866/1867.

Szkoła w Skorzęcinie należy do dekanatu Gnieźnieńskiego św. Michała. Inspektorem szkolnym dla tego dekanatu jest Ks. Dziekan Kegel z Trzemeszna. Inspekcja szkoły na miejscu jak i patronat nad nią są w gestii rządu. Nauczycielem jest p. Lewandowski Wincenty – który pierwszą posadę nauczyciela objął w 1837 roku. Dochód tej posady według etatu rządowego to 150 talarów rocznie. Na sezon zimowy 1866 – 1867 roku, do szkoły było zobowiązanych uczęszczać 90 dzieci, a ich językiem ojczystym był język polski.

• Obraz Katolickich Szkół Elementarnych objętych archidiecezjami Gnieźnieńską i Poznańską. Wyd przez Ludwika Rzepeckiego. Poznań 1867.

1889 roku.

Wieś liczy 24 domy i 260 mieszkańców w tym 252 katolików i 8 protestantów. Posiada pocztę i szkołę. Znajdujący się we wsi folwark jest własnością Stanisława Moszczeńskiego.

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t.X.– 1889 rok.

Wrzesień 1890 roku.

Pani Moszczeńska sprzedaje dobra Skorzęcińskie za 145 000 marek pannie Elise Boy z Dzięcina.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa

Skorzęcin i okolice na mapie z 1893 roku.

1906 roku.

Powstaje obecny budynek szkoły wraz z 2 budynkami gospodarczymi: stodołą oraz budynkiem magazynowym, który uległ zniszczeniu w czasie II wojny św.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1906 roku.

Właścicielem majątku Skorzęcińskiego zostaje Otto Thieme.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1909 roku

Majątek (folwark) liczy 107 ha a jego właścicielem jest Franciszek Mądry. Pocztę miejscowość posiada na miejscu.

• Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzględnieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca. 1909 rok.

1918 roku.

Udział mieszkańców Skorzęcina w Powstaniu Wielkopolskim.

1923 roku.

Majątek Skorzęciński nabył Maks Wirth z Wrześni.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1930 roku.

Skorzęcin liczy 416 mieszkańców. Największym właścicielem ziemskim jest Skarb Państwa. Inni właściciele ziemscy to Wirth Maks (180 ha) oraz Wiśniewski Franciszek (55 ha). Działalność gospodarczą prowadzą :

• Kowal – Piniarski Fr.
• Szewc – Torzewski P.
• Wyszynk trunków ( Gospoda ) – Albrecht H.
• Komunikacja samochodowa – Albrecht H.
• Księga Adresowa Polski. 1930 rok.

1934 roku.

Majątek Skorzęcin kupuje dr. med. Roman Gutowski.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1936 roku.

Majątek Skorzęcin kupuje dr. med. Kazimierz Neyman.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1938 roku.

Jedną z sal lekcyjnych w szkole (południowo-wschodnią) przeznaczono na kaplicę.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

1938 roku.

Do tego roku w miejscu obecnej figury znajdowała się figura św. Urszuli pochodząca z klasztoru w Lądzie.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Skorzęcin przed II wojną światową.

Grudzień 1946 roku.

Majątek Skorzęciński przechodzi na własność Skarbu Państwa.

1948 roku.

Powstały w Skorzęcinie Państwowe Nieruchomości Ziemskie przemianowane później na Państwowe Gospodarstwo Rolne.

1972 roku.

Przewodnik turystyczny autorstwa Włodzimierza Łęckiego pt. ”Gniezno i okolice” wydanie z 1972 roku,

w informacji o miejscowości pisze, że znajduje się tam:

• Ośrodek GOSTiW 48 miejsc noclegowych ogólnodostępnych (12 domków 4-osobowych). Możliwość rozbicia namiotów na terenie ośrodka.
• Stołówka ogólnodostępna 120 miejsc, godz. 8-21.
• Bar-Kawiarnia GS czynny 15 maja-15 września.
• Liczne kioski spożywcze i „RUCH”
• Parking strzeżony przed ośrodkiem godz. 8-21.
• Poczta, godz. 8-18, niedz. 9-11. Czynna w okresie Czerwiec-Wrzesień.
• Ambulatorium lekarskie
• Posterunek M.O i WOPR.
  • Rozległe kąpielisko strzeżone, pomosty, szatnie, łaźnie, wypożyczalnia kajaków i łodzi wiosłowych.
• Statek spacerowy „Lech” kursujący po jeziorze. (zabiera 100 osób).

Z przewodnika dowiadujemy się, że są tam liczne kolonie domków kempingowych wznoszonych przez zakłady pracy z Gniezna, Poznania i innych miast Wielkopolski. Jest też wzmianka o wybudowanym w 1970 roku na stoku Orlej Góry 3-kondygnacyjnym domu wczasowym o charakterze pensjonatu.

Jednorazowo według tegoż przewodnika może tam w tym samym czasie wypoczywać 1800 osób i są już plany zwiększenia ilości wypoczywających do 2300 osób.

Cmentarz:

Za wsię w lesie na lewo od drogi ze Skorzęcina wsi do ośrodka wypoczynkowego cmentarz choleryczny z XIX wieku

Kurhany i dawne groby.

W korespondencji wójta Skorzęcina Krenza z 1913 i 1914 roku znajduje się wzmianka o znalezieniu podczas karczowania drzewa kurhanu, w którym było naczynie gliniane.

W archiwum muzeum archeologicznego w Poznaniu znajduje się wzmianka o odnalezieniu w bliżej nieokreślonym czasie, podczas karczunku lasu przez robotników leśnych pod korzeniami drzewa, grobu skrzynkowego lub podkloszowego, w którym znajdowało się kilka naczyń glinianych.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Legenda:

• Odległość podana jest od rynku w Gnieźnie do centrum opisywanej miejscowości.
• Dane statystyczne miejscowości pochodzą ze strony internetowej: Polska w liczbach.