CHWALIBOGOWO GM. STRZAŁKOWO. DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW.

Niewielka wieś nad rzeczką Strugą, 9 km od Słupcy odległa. W 2021 roku liczyła 83 mieszkańców. W latach 1998-2021 liczba ludności zmalała o 12,6%. W miejscowości park podworski.

Dzieje wsi:

1336 roku.

Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Chwalibogowie.

Było to w czasach panowania króla Kazimierza III Wielkiego.

XVI wiek.

Miejscowość w tym czasie położona jest w województwie kaliskim, powiecie pyzdrskim, w parafii Graboszewo. Rzeczkę przepływającą przez wieś zwano w tym czasie Czekawą, ale nie wiem czy na całej jej długości znano ją pod tą nazwą.

1577 roku

Jako właściciel wsi w wykazach podatkowych figuruje Kacper Kołacki. Jest tam 7 łanów ziemi kmiecej, 3 zagrodników oraz działa karczma.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

(Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, i inych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę)

Chwalibogowo na mapie z 1803 roku.

Chwalibogowo na mapie z 1816 roku

Około 1820 roku.

Staraniem rodziny Zielonackich powstaje dworek, park z aleją widokową i kapliczka.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa

1846 roku

Wieś Chwalibogowo nazywana w tym czasie Chwalbogowo liczy 14 domów i 90 mieszkańców, właścicielem wsi jest Mielęcki Hipolit.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok.

1880 roku

Chwalibogowo dominium (folwark) ma 5 domów i 140 mieszkańców wśród nich jest 1 ewangelik reszta to katolicy, 49 osób to analfabeci, powierzchni dominium ma 1 094 morgi ziemi. Chwalibogowo wieś też ma 5 domów oraz 51 mieszkańców, wszyscy katolicy w tym 19 analfabetów.

• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom I. 1880 r.

Chwalibogowo na mapie z 1891 roku

1909 roku

Majątek liczy 340 ha i daje 3119 marek dochodu gruntowego, jego właścicielem jest Witold Szeliski. Poczta dla miejscowości znajduje się w Strzałkowie.

• Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzględnieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca. 1909 rok.

Witold Szeliski (ur.1859-zm. styczeń 1938r), żona (ślub 1893) Zofia zd. Gątkiewicz

1926 roku

Właścicielem jest Tadeusz Watta-Skrzydlewski (h. Samson), ur. w Zbrudzewie 1895 r., zamordowany w Charkowie 1940, przez NKWD w ramach zbrodni katyńskiej, szczątki pochowane na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Piatichatkach (dzielnica Charkowa). Kpt. artylerii, od 1924 r. przeniesiony do rezerwy.

żona: Maria Jackowska (h. Gozdawa) z Pomarzanowic (1886-1945), wdowa po poślubionym w 1907 r. Stefanie Walewskim, h. Kolumna (1882-1913) > dwoje dzieci: Katarzyna (1920-1996) i Paweł (1926-1974).

Młodszy brat Tadeusza – Jerzy Ludwik, ur. w Zbrudzewie w 1896, zawodowy oficer WP., Ppłk dypl. kawalerii, zamordowany 1940 i pochowany tam gdzie brat.

• Okres międzywojenny (Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego) 1926-6.1930 (Kurier Poznański 12.6.1930)
• Opracował: Andrzej Prus Niewiadomski 5.3.2025

Początek lat 30 XX wieku

Przejściowo na pocz. lat 30 właścicielem dóbr zostaje St. Bogdański z Płockiego.

• Na podst. Kurier Poznański zd. 12.06.1930 roku

1932 roku

Dwór w posiadaniu rodziny Szcześniewskich.

Od 1932 r. właścicielem jest inż. agronom Witold Szcześniewski, ur. 1905, poległ 14.9.1944, w Powstaniu Warszawskim. W 1932 i 1939 r. pod nr. 24 centrali telefonicznej w Strzałkowie. Rotmistrz rezerwy kawalerii WP w Wojnie Obronnej 1939, ranny pod Brochowem, od 1940 r. oficer w ZWZ/AK, pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

żona: Hanna Mieczkowska (h. Zagłoba), ur. 1909, zm. 2002. > dwie córki: Aleksandra „Oleńka“ (1931-1941) i Ewa, ur.1936, zamężna za Cyprianem Massalskim.

• Opr. Andrzej Prus Niewiadomski 5.3.2025

Okres II wojny światowej

W czasie okupacji majątek rolny Chwalibogowo II (320,6 ha wg. danych okupacyjnych) otrzymała przesiedlona z Łotwy, początkowo jako zarządczyni, a od lipca 1941 jako powierniczka (kobieta jako powiernik była wyjątkiem) z ramienia III Rzeszy:

Irene baronowa von Roenne, z d.. baronówna von Funck, ur. w Kurlandii, 1889, zm. w Westfalii 1964, potrójna wdowa, jej ostatni mąż Alfred baron v. Roenne zmarł w 1925 r.

Dwaj jej synowie polegli na wojnie: syn z I małżeństwa Erwin von Bruemmer, ur. 1910,  poległ w czerwcu 1944 w Słucku. Syn z III małżeństwa Carl von Roenne, ur. 1922, poległ pod Stalingradem 1943. 

Opr. Andrzej Prus Niewiadomski 5.3.2025

1945 roku

Zniszczenie dworu w Chwalibogowie przez Rosjan.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa