KARSEWO GM. NIECHANOWO. DZIEJE WSI I JEJ MIESZKAŃCÓW

Niewielka wieś wzdłuż drogi z Witkowa do Czerniejewa położona, od Gniezna 16 km odległa. W 2021 roku liczyła 142 mieszkańców. Od roku1998 do 2021 liczba mieszkańców miejscowości zmalała o 13,4%. We wsi dworek z poł. XIX wieku.

Zobacz też Artykuł:

DZIEJE WSI.

10 Sierpnia 1369 roku.

Pierwsza wzmianka o wsi.

W dokumencie wystawionym w tym dniu w klasztorze trzemeszeńskim.

(Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski t. III poz.1616)

Królem polski był w tym czasie Kazimierz III zwany Wielkim.

1473 roku

Wzmianka o placu i wiatraku w Karsewie, które Wojciech Karsewski zapisuje swej żonie Annie.

• Teki Dworzaczka

Ok. 1494 roku

Przecław Małachowski najeżdża Karsewo i bierze w opiekę (prawdopodobnie tak określono jej porwanie, nie wiadomo czy za jej zgodą) Barbarę Karsewską a wraz z nią 20 grzywien srebra (to ok. 4 kg srebra) i jakieś ruchomości. Za powyższy czyn zostaje pozwany do sądu przez brata stryjecznego wspomnianej Barbary, Wojciecha Karsewskiego.

• Na podstawie. Teki Dworzaczka.

1564 roku

Wieś ma dwóch właścicieli. Walenty Karczewski posiada 3,5 łana ziemi kmiecej, 1 zagrodnika i karczmę. Natomiast Maciej Gałczyński jest w posiadaniu 6 łanów ziemi kmiecej.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl
• (Według części historyków można przyjąć, że do uprawy łana ziemi, czyli w przybliżeniu 17 ha potrzeba było 11 osób, dorosłych i dzieci. Mogła być to rodzina kmiecia z parobkiem i jego rodziną lub dwóch kmieci, z których każdy gospodarzył na połowie łana ziemi. Natomiast zagrodnicy posiadali najczęściej tylko zagrodę i ewentualnie do 1/4 łana ziemi, komornicy nie posiadali domu i mieszkali w wynajętych izbach. W zamian za możliwość uprawy ziemi kmiecie i zagrodnicy byli zobowiązani do odrabiania pańszczyzny w folwarku pana wsi, i innych świadczeń na jego rzecz. Wymiar pańszczyzny uzależniony był od ilości uprawianej ziemi, cała ziemia we wsi, w tym też ta uprawiana przez kmieci i niekiedy zagrodników, stanowiła własność pana wsi. Znajdujące się na wsiach karczmy, wiatraki i młyny w olbrzymiej większości stanowiły własność właściciela wsi lub co było bardzo częste, tylko jej części, w tym przypadku wynajmowane były użytkownikom, na co roku odnawianą dzierżawę).

1583 roku

W wykazach podatkowych Walenty Karczewski nadal jest w posiadaniu 3,5 łana ziemi kmiecej ma też w tym czasie 2 zagrodników ale nie wykazuje już karczmy nie ma już takowej we wsi. Natomiast drugi właściciel wsi teraz już Marcin Gałczyński prawdopodobnie syn wzmiankowanego w poprzednich latach Macieja jest w posiadaniu 6 łanów ziemi kmiecej 1 łanu pustego oraz 2 zagrodników.

• Atlas historyczny Polski. Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI w., red. M. Słoń, http://atlasfontium.pl

1792 roku

Krystyna i Tadeusz Wodeccy wymienieni jako dziedzice części Karsewa.

• Teki Dworzaczka

Karsewo na mapie z 1803 roku

1811 roku

Franciszek Żukowski wymieniony jako posesor (najprawdopodobniej dzierżawca) Karsewa.

• Na podstawie: Teki Dworzaczka.

1845 roku

Dziedzicami części Karsewa są Karol i Balbina (z d. Żychlińska) Bronikowscy.

• Teki Dworzaczka

W tym czasie jak można wnioskować z ogłoszenia w Gazecie Wielkiego Xięstwa Poznańskiego (1845-06-20. Nr141) miejscowość składa się z dwóch części: Karsewo I i Karsewo II.

1846 roku

Karsewo liczy 19 domów i 179 mieszkańców. Składa się z Karsewa I będącego własnością Bronikowskich i Karsewa II własność Sobeckiego.

• J.A.Bobrowicz.- Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego – wyd. Lipsk 1846 rok

31 Grudnia 1848 roku

W Karsewie umiera dzierżawca części Karsewa.

Jan Krasicki w publikacjach jego dotyczących nazywany jest dzierżawcą Karsewa. Natomiast w niechanowskich księgach parafialnych w zapisie o jego śmierci nazwany jest dziedzicem Karsewa. Przypuszczam że po sprzedaży majątku w Malczewie co miało miejsce w 1847 roku, Krasiccy wykupili wcześniej dzierżawioną część Karsewa.

Poł. XIX wieku.

Powstaje istniejący do dziś dwór szlachecki.

1864 roku

Narodziny w Karsewie Michała Józefa Krasickiego syna Józefa Krasickiego i Wandy z Lutomskich tytułowanych w niechanowskich księgach parafialnych dziedzicami części dóbr Karsewo. Jest to ostatni znany mi wpis dotyczący rodziny Krasickich w Karsewie.

1890 roku

Majątek w Karsewie wchodzi w posiadanie Grafa Fryderyka Schwerin.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Karsewo na mapie z 1891 roku

W tamtych czasach majątki Oberhof i Karau to współczesne Karsewo.

1899 roku.

Karsewo kupiła od gnieźnieńskiego kupca Izydora Koenigsbergera Niemiecka Komisja Kolonizacyjna.

• Wielkopolanin 1899.07.06 R.17 Nr151

Chałupa prawdopodobnie pochodząca z końca XVIII wieku.

Znajdowała się w Karsewie, po II wojnie św. budynek nosił nr. 15 i należał do pani Kapeli.

Fotografia wykonana w latach 50 XX wieku. Ze zbiorów Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

1919 roku

Majątek w Karsewie (jeden z dwóch istniejących we wsi) przechodzi na własność Rudolfa Bulow.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Budynek dawnej straży pożarnej.

1926 roku.

Majątek kupują (jeden z dwóch folwarków) Stefan Frankowski i Bartłomiej Chełmiński.

• Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Legenda:

• Odległość podana jest od rynku w Gnieźnie do centrum opisywanej miejscowości.
• Dane statystyczne miejscowości pochodzą ze strony internetowej: Polska w liczbach.